Beelddenken, hoe verloopt de informatieverwerking
Beeldenken is een niet officieel erkende problematiek en moeilijk eenduidig te diagnosticeren.
Bij de inwinning van informatie verloopt het denken:
- in beelden en
gebeurtenissen
- ruimtelijk
- vlug, 32 beelden per seconde i.p.v. 4 woorden per seconde (denken in taal)
- de oren blijven als informatiebron achter bij de ogen
- gekoppeld aan het emotioneel beleven
- niet in volgorde
- intuïtief
De informatieverwerking verloopt :
- met
niet-talige middelen, dus in beelden
- in een onbewust proces, waarschijnlijk ruimtelijk
- naar eigen belevingswereld.
Bij de vertaalslag naar communicatie zijn beelddenkers:
- creatief met
taalgebruik
- gebruiken zelf verzonnen woorden
- hebben woordvind problemen
- kunnen grote gedachtensprongen maken, waardoor ze moeilijk te volgen zijn voor
anderen.
- roept het ene beeld het ander op, maar er is moeite met het verwerken van
seriële informatie (volgorde, tempo, tijd)
- roept een klein element van het geheel de verdere invulling al op
- daardoor lijken beelddenkers niet nauwkeurig te luisteren en komen ze dromerig
over
Alle mensen worden als beelddenkers geboren. Immers een baby kent nog geen woorden. Tot 4 jaar zijn alle kinderen min of meer beelddenkers. Ze denken over het algemeen in beelden en gebeurtenissen. Langzamerhand ontwikkelt het taaldenken zich en wordt beeldenken percentueel kleiner. Na het 10de jaar stopt dit proces. Er zijn dan mensen die een voorkeur blijven houden voor beelddenken.
Bron: woordblindheid en beelddenken: Nel Ojemann en Maria J. Krabbé
De informatieverwerking verloopt via de zintuigen en de intuïtie. Het onbewuste verwerkt, en maakt (voor)bewust, met veel grotere snelheid dan het bewuste denken. 'Beelden, gevoelens, bewegingen, verhoudingen en eerdere ervaringen' kunnen dan achtereenvolgens door het hoofd flitsen (al of niet met woorden gepaard). Veelal zijn het gedachtegangen die onderdeel zijn van een geheel, en als zodanig de 'beelden' ondersteunen (onderbouwing). Dat alles gebeurt binnen honderdsten van seconden (door het onbewuste). Omdat het bewuste minder wordt gebruikt, kan het ook eerder overbelast raken. (staren) Beelddenken kan ook begrijpend denken (niet te verwarren met begripsdenken) genoemd worden, waarbij alle denkbeelden worden begrepen ('zo is het') of juist niet. De denkbeelden passen dan wel, of juist niet in het denkbeeld (perspectief) als geheel.
Bron: Wikipedia, de vrije encyclopedie
Wie een dominantie heeft in de rechter hersenhelft, noemen we een beelddenker of een -rechts georiënteerde-. Wie voornamelijk met de linker hersenhelft denkt, noemt men een sequentiële denker, een taaldenker of een links georiënteerde. De functie verdeling over de hersenen is niet zwart-wit. Alle processen vinden min of meer plaats over de gehele hersenen. Het proces is van groter belang dan de locatie.
(schema pag. 10)
|
Links |
Rechts |
|
verbaal |
Non-verbaal |
|
Kijkt naar de verschillen |
Kijkt naar overeenkomsten |
|
Auditief sterk |
Visueel sterk |
|
Volgordelijk met besef van tijd |
Zonder gevoel voor tijd. Gericht op overzicht |
|
Rationeel, conclusies trekkend |
Emotioneel |
|
Op basis van rede |
Geen behoefte aan een rationele basis of feiten |
|
Secundair denken (Freud) |
Primair denken (Freud) |
|
Logos (Jung) |
Eros (Jung) |
Een beelddenker kan leren om zijn linker hersenhelft te gebruiken, al zal dat nooit zijn eerste natuur worden.
Een taaldenker kan leren om creatief met beelden om te gaan.
Behalve de hersenen is het geheugen van belang.
4 soorten geheugen:
1. Zintuigelijk geheugen
2. Werkgeheugen of kort termijn geheugen
3. Permanente of lang termijn geheugen
4. Het autobiografisch geheugen
Op alle binnenkomende informatie, past de beelddenker het ordenings principe toe van gelijktijdigheid: er wordt snel in een oogopslag gezien.
Dit ordeningsprincipe van gelijktijdigheid, zorgt voor een probleem bij het luisteren: wat de beelddenker hoort, wordt niet in tijd geordend en geanalyseerd.
Horen en luisteren is niet de sterkste kant van een beelddenker.
Het tweede probleem ontstaat bij het hanteren van begrippen zoals, tijd, oorzaak, gevolg, orde en volgorde. Informatie wordt niet in tijd onthouden.
- Klokkijken en afspraken zijn een probleem.
- Gebeurtenissen worden onsamenhangend onthouden.
- Het is moeilijk om orde te scheppen in verzamelingen.
- Wat het eerst moet komen is problematisch.
- Op de derde plaats zijn er sociaal emotionele problemen.
Beelddenkers zijn sociaal bewogen, sfeergevoelig, kunnen door stress geheel blokkeren, zijn altijd op zoek naar harmonie, zijn zeer gevoelig voor kritiek, zijn empatisch.
Een vierde probleem ontstaat bij de taalontwikkeling.
Beelddenkers zijn vaak later met spreken en hebben woordvindproblemen. Ze kenmerken zich door een eigen taalgebruik en articulatieproblemen. Ze lezen op betekenis en niet precies wat er staat. (begrijpend lezen is beter dan het technisch lezen)
Een vijfde probleem
Beelddenkers hebben een sterke wil, zijn zelfstandig en kenmerken zich door een goed doorzettingsvermogen, soms worde ze als koppig ervaren. Ze beschikken over een grote vrijheidszin en fantasie. Ze kunnen motorisch onhandig zijn, omdat ze zich concentreren op het doel, dan op de uitvoering van een handeling. Ze zijn snel afgeleid en nieuwsgierig, hebben vaak een negatief zelfbeeld, kiezen voor levenslange vriendschappen en verdragen geen onrechtvaardigheid.
Bron: in het rijk der beelden ben ik koning, Magda Jacobs en Tineke LaBrujere.
Beeldenken is een bijzondere vorm van informatieverwerking. Het beeld is dynamisch en soms anticiperend op mentaal niveau. Het denken vindt plaats door beschouwend denken. Het tot zich laten doordringen van en openstaan voor associatieve impulsen. Intuïtie speelt een belangrijke rol. Fantasie en werkelijkheid lopen in elkaar over. Via beelddenken kunnen waarnemingen worden gewijzigd en in verbeelding nieuwe worden gecreëerd.
Verschijnselen die men signaleert bij een aantal kinderen, die als beelddenker worden gekwalificeerd (volgens: Ojemann)
|
Negatief |
Positief |
|
Late spraakontwikkeling |
Snelle manier van informatieverwerking |
|
Lang gebroken spreken |
Complexe situaties snel overzien |
|
Eigenzinnig taalgebruik |
Goed kunnen inschatten |
|
Vertraagde ontwikkeling van de coördinatie (eigen lichaamsschema) |
Origineel in woord en in beeld |
|
Slordig mondje, lang kwijlen |
Meer dimensioneel waarnemen |
|
Een vertraagde of te snelle reactie op wat gezegd wordt. |
|
|
Driftbuien en paniek reacties |
|
|
Intensieve spelactiviteiten. Voorkeur voor rollenspel en constructiemateriaal. |
|
|
Verhoogde ongeluks-factorheid |
|
Beelddenken heeft te maken met visueel-ruimtelijke begaafdheid. Er wordt intensief de werkelijkheid beleefd. De beelddenker kan als wezensvreemd overkomen. De beelddenkers heeft moeite met regels en taalgericht onderwijs. De beelddenker heeft moeite met teken- en symboolsystemen. Beelddenkers horen meer tot het non-verbale type. Ze merken veel op van wat ze zien en onthouden indringende beelden en details. Typerend is dat ze geneigd zijn om te kijken, niets te zeggen en dan ineens het goede antwoord te weten, zonder dat er een schijnbaar causale beredenering plaats vindt. Als ze een klein beeld van een geheel zien weten ze de rest al. Dit maakt dat ze dikwijls niet meer luisteren, dromerig gevonden worden en bezig zijn met eigen ideeën. Beelddenkers zijn meestal gevoelige typen, die alles intens beleven. Ze kunnen zich moeilijk aan emotionele zaken onttrekken, meelevend en geïnteresseerd zijn.
Het denken van de beelddenker verloopt als volgt:
1. Bekijken, ziften (uit elkaar trekken) en ordenen (verbanden zien)
2. Van overtolligheden ontdoen
3. Vereenvoudigen, de essentie zoeken
4. Verkleinen en verscherpen (concreet handelend bezig zijn)
Het bekijken van beelden is een vorm van objectiveren. Uit de beelden het essentiële trekken is een vorm van abstraheren.